Trà đạo (茶道 - chadou) là một trong những nét văn hóa nghệ thuật truyền thống lâu đời tại Nhật Bản vô cùng nổi tiếng trên thế giới và được nhiều người yêu thích.
Trà đạo mang những yếu tố về văn hóa, đời sống và tâm hồn nghệ thuật của người Nhật Bản. Nền văn hóa truyền thống này có nguồn gốc từ lâu đời và được lưu truyền cho đến ngày nay. Mỗi khi nhắc về Nhật Bản mọi người thường liên tưởng đến những buổi thưởng trà độc đáo với cách ngồi cũng như những quy tắc khi thưởng trà rất riêng biệt và mang đến những điểm đặc biệt với nền văn hóa này.
Sự ra đời của trà đạo
Trà đạo có nguồn gốc xuất xứ từ Trung Quốc vào thế kỷ thứ 12, một vị thiền sư của Nhật Bản đã đến Trung Hoa học đạo và ông đã đem những hạt trà về trồng trong khuôn viên chùa.
Về sau nhà sư Sen no Rikyu đã sáng tạo nên những nghi thức và quy tắc khi thưởng thức trà. Lúc này khi thưởng trà mọi người đều tuân theo những nguyên tắc này để diễn ra buổi tiệc trà truyền thống ở thời kỳ Edo. Cho đến thời kỳ Minh Trị trà đạo mới cho phép phụ nữ sử dụng với những công dụng làm đẹp hữu hiệu.
Nguyên tắc hòa - kính - thanh - tịnh trong trà đạo
Trong trà đạo, việc thưởng trà không chỉ tuân theo những quy tắc nhất định mà còn thể hiện những cảm giác thư thái, làm sạch tâm hồn với những cảm xúc từ bản thân đến với hương vị trà. Nguyên tắc của trà đạo được thể hiện qua bốn nguyên tắc: hòa – kính – thanh – tịch.
Với hòa có nghĩa là sự hòa hợp, sự liên kết giữa người uống trà và trà, giữa những người uống trà với nhau và sự liên kết với các trà cụ.
Nguyên tắc kính là sự kính trọng đối với những trà nhân, người thưởng trà và các trà cụ. Bên cạnh đó nguyên tắc này còn thể hiện sự kính trọng đối với mọi người, vạn vật xung quanh ở thời điểm hiện tại.
Nguyên tắc thanh là sự thanh khiết, thánh thiện, lòng bao dung với vạn vật xung quanh và sự khiêm nhường trong thâm tâm của mỗi người.
Nguyên tắc tịnh là nguyên tắc cuối cùng trong buổi thưởng trà và khi các nguyên tắc khác xuất hiện thì tịnh mới thực hiện được. Tịnh ở đây là sự tịnh tâm, thân tâm luôn an lạc và đạt được sự an yên, hạnh phúc trong tâm hồn.
Ý nghĩa
Trà đạo mang một ý nghĩa đặc biệt trong đời sống tinh thần và văn hóa của người Nhật. Trà đạo là một phương pháp giúp cho tâm hồn tĩnh lặng, an yên, là một phương pháp thiền để hòa mình với tự nhiên với những vạn vật xung quanh. Cảm nhận những chất riêng trong việc thưởng ngoạn trà và những cảm xúc được an yên từ trong chính tâm hồn.
Phương pháp và nghi thức thưởng thức trà đạo Nhật Bản
Phòng trà
Phòng trà là nơi diễn ra nghi thức và thưởng thức trà đạo Nhật Bản. Các phòng trà thường được thiết kế với các hốc, bếp lò và những dụng cụ pha trà được đặt tại khu vực trung tâm. Trong phòng trà những cửa sổ được làm bằng giấy, vật liệu thân thiện với môi trường. Trên những bức tường thường treo các bức tranh với những ý nghĩa riêng biệt hoặc tranh thư pháp. Bên cạnh đó còn có những lọ hoa được cắm theo từng mùa.
Lưu ý khi uống trà
Khi bước vào phòng trà mọi người cần lưu ý bỏ giày dép ra bên ngoài, không phát ra tiếng ồn, không nói chuyện lớn tiếng. Tiếp theo mọi người sẽ được hướng dẫn đến phòng rửa mặt và súc miệng trước khi thưởng thức trà.
Phương pháp, thời gian và nghi thức uống trà
Một buổi tiệc trà thông thường sẽ diễn ra trong thời gian 4 tiếng đồng hồ cho việc pha trà và thưởng thức trà. Người trà nhân sẽ làm nóng các dụng cụ uống trà bằng nước sôi sau đó lau khô trước khi sử dụng.
Đối với việc pha trà người trà nhân sẽ sử dụng những dụng cụ lấy trà chuyên dụng để tính toán lượng trà phù hợp theo số lượng khách. Tránh tình trạng lấy quá ít khi số lượng khách nhiều sẽ làm giảm hương vị trà. Công đoạn pha trà trải qua 3 giai đoạn và ở đó mọi người sẽ cảm nhận sự khác biệt qua từng giai đoạn pha trà.
Khi thưởng thức trà thì mọi người cần phải tuân theo những quy tắc và nghi thức trong buổi tiệc trà. Trước khi uống mọi người cần quỳ để lòng bàn chân hướng ra sau và đặt hai tay xuống sàn sau đó cúi chào mọi người rồi mới thưởng thức trà. Khi thưởng thức trà cần xoay ly trà theo chiều kim đồng hồ 3 lần rồi mới thưởng thức.
Khi uống trà xong mọi người xoay theo chiều ngược lại và đặt xuống bàn nhẹ nhàng. Sau khi kết thúc buổi thưởng trà mọi người cũng thực hiện chào nhau và đứng lên ra về lần lượt theo thứ tự. Tuy có nhiều nghi thức phức tạp nếu lần đầu thưởng thức nhưng mọi người sẽ cảm nhận được sự tinh tế trong những nghi thức này.
Nguồn: tổng hợp internet (vi.wikipedia.org_we-xpats.com)
